Efnan Atmaca – Yunt, İstanbul Sultan- beyli’de konumlanan, kâr maksadı gütmeyen bir sanat ve etkileşim alanı. Bilhassa plastik sanatlar alanında kentin kültür haritasının muhakkak yerlerde kümelenmesine ve son devir tartışılan sermayenin kendi ‘kentsoylu’ sanatsever kitlesini yaratma uğraşına inat yiğit bir atılım, teşebbüs. Muratcan Sabuncu, Yunt’un kurucu yöneticisi. Yunt, Sultanbeyli’de Fatih Bulvarı’nda yer alıyor. Burası bölgenin en değerli ulaşım güzergâhlarından biri. Münasebetiyle pek çok şahısla temas imkanı yaratıyor. Yer yaratılırken kocaman cam vitrinler kullanılmış. Bu sayede insanların içerisini görmesi, merak etmesi ve adım atması istenmiş ki başarılmış. Yeniden yerin önüne dev heykeller yerleştirilerek etkileşimin daha da artması sağlanmış. Sabuncu, “Buranın ortaya çıkmasında temel müracaat kaynaklarından biri Adorno’nun ‘Kültür endüstrisi’ eleştirisiydi. Kültür sanat kurumlarının aşikâr mahallelerde kümelenmiş olmasına fizikî mesafelenişin bizi çok yeterli olasılıklarla bir ortaya getirdiğini düşünüyorum. Bu tanıdık referans noktalarına uzak pozisyonlanmak gündelik hayat akışının statikleşmiş yapısından çıkmayı ve diğer türlü iş yapma biçimlerini hayal edip mevcudun dışında bir ihtimalin var olabileceğini gösteriyor” diyor.
Özgürleştirici boyut
Yunt, tekrar Sabuncu’nun tabiriyle ‘boş bir sayfaya yeni bir cümleler ekleyerek farklı bir telaffuz oluşturmaya çalışan’ bir yer. Ayrıştırma, izolasyon, kutuplaşma üzere pek çok anahtar sözle oluşturulan hudutları aşmayı hedefliyor. 2023 sonunda açılan yer geçen yıl “Şehrin Hudutlarını Yine Düşünmek” bahis başlığıyla düzenlenen etkinliklerle merkez-çevre ayrımının hâlâ geçerliliğini koruyup korumadığını, bu ayrımların silikleştiği çok merkezli bir İstanbul olup olmadığını tartıştı. Bu yıl ise “Mekânın Üretimini Tekrar Düşünmek” başlığı ele alınıyor. Bu kapsamda geçen yıl olduğu üzere stantlardan konuşma programlarına ve çocuk atölyelerine pek aktiflik düzenleniyor. Şu an Yunt’ta süregelen “Serbestlik Dereceleri” de bu kavramı tartışıyor. Sabuncu “İddiadan fazla sorumuz, arayışımız var. Bunlara karşılık bulabilirsek uzun vadede bir teklifimiz olacak” diyerek gayelerini özetliyor.
Yunt’un Yer ve Aktiflik Sorumlusu Hilal Dökmen ise “Yunt’un önünden gelip geçen insanların her geçen gün daha rahat bir halde buraya girip çıktığını gözlemliyorum. Bir kez eşikten geçince sonraki etkinliklere daha inançla katılıyorlar. Ben de birlikteliği sağlamak için atılan adımların ve tenkitlerin teorik olarak sanatı anlatmaktan geçmediğini görmüş oldum” diyor.
Yunt çift taraflı bir etkileşim yaratıyor. Kentin sanatsal sonlarını genişletirken farklı bölgelerden Sultanbeyli’ye gelenler için de yeni okumalar sunuyor. Çok göç alan bir bölge olan Sultanbeyli’de oluşan yeni kültür yapısına sanatla katkı yapıyor Yunt. Öte yandan ‘mitler bölgesi’ diye nitelenen Sultanbeyli’yle ilgili önyargıların yıkılmasına imkan tanıyor. Bu da sanatın en temel vazifesine işaret ediyor: Özgürleştirici boyut.
Mekân nasıl kurgulanmalı?
Yunt’ta 11 Nisan’a kadar devem eden “Serbestlik Dereceleri” isimli stantta Sümeyra Bakır, Tayfun Erdoğmuş, Bedirhan Kılıç, Merve Karakoç, Kerem Özkan, Dila Pirinç, Beste Saraç, Ulya Soley ve Berkay Tuncay’ın yapıtları yer alıyor. Stant, sanatsal tabir biçimleriyle yerin nasıl algıladığını, kurgulandığını tartışıyor.